لجستیک با زنجیره تأمین چه فرقی دارد

در مطلب لجستک چیست به بررسی تعریف لجستیک و کاربردهای آن در یک سازمان پرداختیم و گفتیم چرا وجود بخشی به نام لجستیک برای کسب‌و‌کارها ضرورت دارد. در مطلب انواع لجستیک نیز مدل‌های مختلف و حوزه‌های کاری آنها را بررسی کردیم و از کاربرد لجستیک در ابعاد سازمانی، صنعتی و ملی گفتیم. در این مطلب می‌خواهیم به یکی از سؤال‌های بسیار مطرح شده در حوزه‌ی لجستیک و زنجیره تأمین بپردازیم و درباره‌ی فرق مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک توضیح بدهیم. در مجله توسعه فناوری نیک آوازه همراه‌مان باشید تا از تفاوت زنجیره تأمین و لجستیک برای‌تان بگوییم. 

تفاوت زنجیره تأمین و لجستیک

دو اصطلاح مدیریت لجستیک و مدیریت زنجیره تأمین اغلب اوقات با هم یکی درنظر گرفته می‌شود و اکثراً بین این دو تفاوتی قائل نمی‌شوند. وجود تعاریف مبهم و متعدد که هر کدام به بخش‌های مختلفی از فرایندهای کسب‌و‌کار و تأمین کالا یا خدمات می‌پردازند، یکی از دلایلی است که باعث شده این دو مفهوم یکی درنظر گرفته شود. به عنوان مثال، آنچه در آمریکا به عنوان مدیریت زنجیره تأمین شناخته می‌شود، در اتحادیه اروپا به عنوان مدیریت لجستیک رسمیت بیشتری دارد.

مفاهیم خرید، جابه‌جایی مواد، لجستیک یا تعریف بسیار ساده‌ی آن تدارکات، حمل‌ونقل، کنترل موجودی و مدیریت زنجیره تأمین در طول زمان تکامل و در بسیاری از زمینه‌ها با هم همپوشانی و تلاقی پیدا کرده‌اند. این همپوشانی و تلاقی از دیگر دلایلی است که برخی از این مفاهیم، تعریف مشخص و دقیقی نداشته باشند و با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

با وجود اینکه این دو مفهوم شباهت‌هایی در ماهیت وجودی خود با هم دارند اما در حقیقت دو مفهوم جداگانه با تعاریفی متفاوت از هم هستند. مدیریت زنجیره تأمین مفهوم گسترده‌ای است که برای رسیدن به یک مزیت رقابتی، چندین فرایند را به هم متصل می‌کند اما لجستیک در حوزه‌ی جابه‌جایی، ذخیره‌سازی و به جریان انداختن کالاها، خدمات و اطلاعات در کل زنجیره تأمین معنی می‌شود.

اجازه بدهید برای روشن‌تر شدن ماجرا، ابتدا این دو مفهوم را تعریف کنیم و بدانیم درباره‌ی چه مفاهیمی صحبت می‌کنیم و سپس به بررسی تفاوت این دو مقوله بپردازیم.

مدیریت زنجیره تأمین چیست

مدیریت زنجیره تأمین (Supply Chain Management | SCM) فرایندی است که در آن شرکت‌ها یا سازمان‌های مختلف برای اتصال تأمین‌کنندگان، مشتریان و دیگر شرکا، با هدف افزایش کارایی و تولید ارزش برای مصرف‌کننده‌ی نهایی با یکدیگر همکاری می‌کنند. مدیریت زنجیره تأمین مدیریتی استراتژیک است و بخش عملیاتی آن توسط مدیریت لجستیک به اجرا در می‌آید.

در مدیریت زنجیره تأمین تعدادی سازمان به عنوان زنجیره تأمین با هم همکاری می‌کنند تا مواد اولیه به دست تولیدکننده برسد و در نهایت محصولی با ارزش در اختیار مصرف‌کننده‌ی نهایی قرار بگیرد. مدیران زنجیره تأمین که چندین مسئولیت را برعهده دارند و با چند سازمان همکاری می‌کنند، وظیفه دارند مطمئن شوند محصول نهایی، نه تنها به دست مصرف‌کننده‌ی نهایی می‌رسد، بلکه تمام نیازهای او را نیز برآورده می‌کند. لجستیک تنها بخش کوچکی از شبکه‌ی‌ بزرگ و فراگیر زنجیره تأمین است.

مدیریت لجستیک چیست

مدیریت لجستیک (Logistic Managemant) بخشی از فرایند زنجیره تأمین است که بر برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل جریان و ذخیره‌سازی کالا، خدمات و اطلاعات مرتبط با آن نظارت دارد و مطمئن می‌شود که این فرایند به صورت کارآمد و مؤثر در حال انجام است. در نهایت نیز محصول نهایی که در فرایند لجستیک تولید می‌شود باید پاسخگوی نیاز مشتری باشد. البته برای لجستیک تعاریف دیگری نیز وجود دارد که همگی کم و بیش مفاهیم این تعریف را در خود جای داده‌اند.

به طور کلی لجستیک شامل فعالیت‌هایی مانند حمل‌ونقل، انبار، بسته‌بندی و غیره می‌شود که موجودی و محصول را در طول زنجیره تأمین جابه‌جا می‌کند و مطمئن می‌شود که در هر بخش، این فعالیت‌ها همگام با مدیریت زنجیره تأمین به پیش می‌رود. هدف اصلی مدیریت لجستیک این است که مشتری اطمینان حاصل پیدا کند که می‌تواند محصول مورد نظر خود را در زمان و مکان مناسب، با کیفیت و قیمت مناسب، دریافت کند.

تفاوت‌های بین مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک

باید یادآوری کنیم که با وجود اینکه نباید از این دو اصطلاح به جای یکدیگر استفاده کرد اما این دو مفهوم مکمل هم هستند و هیچ کدام از این فرایندها بدون یکدیگر وجود ندارند. تفاوت‌هایی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، به شما کمک می‌کنند تا این دو مفهوم را جدای از هم بهتر درک کنید و به خاطر بسپارید.

1- مدیریت زنجیره تأمین روشی است که از طریق آن می‌توانید بین فرایندهای عمده‌ی کسب‌و‌کار در داخل سازمان و بین شرکت‌های دیگر ارتبط برقرار کنید. اگر بتوانید به این هدف برسید، یک مدل تجاری با عملکرد عالی خواهید داشت و می‌توانید یک مزیت رقابتی بزرگ برای خود در بازار ایجاد کنید.

2- لجستیک به جابجایی، ذخیره‌سازی و به جریان انداختن کالاها، خدمات و اطلاعات در داخل و خارج از سازمان اشاره دارد.

3- تمرکز اصلی زنجیره تأمین، بر ایجاد یک مزیت رقابتی برای سازمان است، در حالی که تمرکز اصلی لجستیک بر تأمین نیازهای مشتری است.

4- لجستیک اصطلاحی است که از مدت‌ها قبل وجود داشته و ریشه‌ای نظامی دارد. در حالی که مدیریت زنجیره تأمین اصطلاحی نسبتاً جدید است.

5- لجستیک فعالیتی در داخل زنجیره تأمین است.

6- تفاوت دیگر بین مدیریت لجستیک و مدیریت زنجیره تأمین این است که مدیریت لجستیک محدود به یک سازمان می‌شود، در حالی که در زنجیره تأمین چندین واحد سازمانی مانند تأمین‌کنندگان‌، واسطه‌ها‌، توزیع‌کنندگان و مشتریان باید به یک هماهنگی و همکاری بین هم برسند.

در انتها

با تفاوت بین زنجیره تأمین و لجستیک آشنا شدیم و درباره‌ی این مفاهیم اطلاعات بیشتری به دست آوردیم. لجستیک و زنجیره تأمین مفاهیمی بسیار گسترده هستند و اگر در هر کسب‌وکار و سازمانی به درستی به اجرا دربیایند، می‌توانند ضامن موفقیت آن مجموعه شوند. اگر ضرورت استفاده از مدیریت لجستیک یا مدیریت زنجیره تأمین را در سازمان‌تان حس می‌کنید و برای اجرای آنها نیاز به سیستم و نرم‌افزاری جامع و اختصاصی دارید، می توانید با کارشناسان ما در توسعه فناوری نیک آوازه ارتباط بگیرید.